آيا با روش هاي تعيين نرخ ارز آشنايي داريد؟ قيمت و يا نرخ ارز عددي است كه به وسيله آن مي‌توان ارزش پولي كشوري را بر اساس ارز و يا پول كشور خارجي در يك بازه زماني معيني، نشان داد. روش هاي مختلفي براي تعيين نرخ ارز وجود دارد، هر كشوري بر اساس نياز بازار داخلي‌اش نظام مالي مناسبي را انتخاب مي كند. هر كدام از اين نظام هاي مالي و پولي داراي مزايا و معايبي هستند كه سياست گذاران مالي با توجه به موقعيت و نوع تبادلات كشور مناسب ترين آن ها را برمي گزينند. در كشور ايران نيز تا به حال تغييرات زيادي در شيوه تعيين نرخ ارز صورت گرفته است. اما همچنان نتوانسته به اهداف مالي خود برسد. در ادامه شما را بيشتر با روش هاي تعيين نرخ ارز آشنا خواهيم كرد.

براي دريافت مشاوره كسب و كار در ايران و ديگر كشورها جهت ارزيابي فرصت هاي سرمايه گذاري در موقعيت هاي مختلف مي‌توانيد با كارشناسان مركز كاردوك از طريق شماره 09351520300 تماس بگيريد.

منبع : روش هاي تعيين نرخ ارز

قيمت ارز چگونه تعيين مي‌شود؟

مسائل و تنش‌هاي سياسي، رونق و افول اقتصادي و يا بحران‌هاي جهاني بر نرخ ارز تاثير مستقيم دارند. كشورهايي كه بيشتر تحت تاثير عوامل بيروني و به خصوص داخلي قرار مي‌گيرند، در آن‌ها تعيين نرخ ارز سخت‌تر و پيچيده‌تر مي‌باشد. بالا و پايين شدن قيمت ارز در كشورهايي كه چرخه اقتصادي‌شان وابسته به دلار و يا ساير ارزهاست، بيشتر است. در اين ميان مشاغل مختلف نيز از اين قضيه سود و يا ضرر مي‌كنند. بنابراين در كشوري مانند ايران كه شرايط اقتصادي دچار تحولات زيادي مي شود، با اطلاع از نحوه تاثير اين عوامل مي‌توانيد امنيت مالي خود را حفظ كرده و از خطرات مالي خود را دور كنيد. با دريافت مشاوره از كارشناسان كاردوك نيز مي‌توانيد در اين زمينه تصميم گيري هاي مناسبي بگيريد. 

روش هاي تعيين نرخ ارز

از جمله رويكردهاي مهم در تعيين نرخ ارز نظام ارزي آزاد و نظام ارزي كنترلي است. در نظام ارزي آزاد بر اساس بازار جهاني ارز عمل مي‎‌شود، در كشورهايي كه روش نظام ارزي آزاد دارند ورود و خروج ارز آزاد بوده و دولت و بانك مركزي هيچ گونه دخالتي در ورود و خروج و تعيين قيمت ارز ندارند. در مقابل كشورهايي كه نظام ارزي كنترلي دارند، ورود و خروج ارز را تحت كنترل و نظارت دولت و بانك مركزي قرار مي‌دهند، بازار ارز در اين كشورها محدود و تحت كنترل مي‌باشد.

در نظام ارزي آزاد، قيمت ارز شناور است، يعني نوسانات در عرضه و تقاضا، قيمت آن را مشخص مي‌كند. اين قيمت به صورت مشخص تابع تغييرات عرضه و تقاضا است.

اما در نظام كنترلي ارز، قيمت آن ثابت است. يعني نرخ ارز توسط دولت تعيين و تكليف مي‌شود. در اين بين بزرگترين و مهم‌ترين خريدار و فروشنده در نظام ارزي كنترلي دولت است و نرخ ارز را بر اساس ملاحظات و صلاح ديدهاي اقتصادي، سياسي و يا اجتماعي تعيين و تكليف مي‌كند. در مواقعي كه بسيار ضروري است، كشورهاي پيشرفته صنعتي دولت به صورت غير مستقيم در بازار دخالت كرده و نرخ ارز را افزايش و يا كاهش مي‌دهند.

روش هاي تعيين نرخ ارز  و ارتباط آن با واردات و صادرات

كساني كه در زمينه صادرات فعاليت مي‌كنند به صورت مستقيم يكي از مهم‌ترين منابع وارد كننده ارز در كشور هستند. در واقع صادرات به معناي تعويض كالاهاي داخلي با ارز است. وارد كنندگان نيز از مهم‌ترين منابع تقاضاي ارز و يا مهم‌ترين عامل خروج ارز در كشور هستند. واردات يعني اينكه كشورها ارز و كالاي داخلي كشورهاي ديگر را خريداري مي‌كنند.

قيمت ارز، يعني نرخ تبديل پول دو كشور، در تجارت خارجي براساس مقايسه سطح عمومي قيمت‌ها در دو كشور يا مقايسه قدرت خريد داخلي پول‌ها تعيين مي‌گردد. اگر تجارتي بين دو كشور آزاد باشد و دولت‌ها نيز در امور ارزي دخالتي نداشته باشند، قيمت ارز در سطحي تعيين مي‌گردد كه قدرت خريد پول‌ها در هنگام خريد يك سبد كالا و خدمات در كشور اول با همان سبد كالا و خدمات در كشور دوم مساوي باشد.

نظام‌ها و روش هاي تعيين نرخ ارز در ايران

«نظام پايه طلا»، «نظام پايه طلا-ارز»، «نظام ارزي شناور» و «نظام ارزي شناور مديريت شده» چهار نظام مهم در كشور براي تعيين قيمت ارز هستند. در ايران درآمدهاي ارزي با كشورهاي ديگر متفاوت است و به همين دليل سياست‌هاي ارزي در كشور متناسب با همين چهار نظام تعيين و تكليف مي‌شود. تفاوت اين موضوع با كشورهاي ديگر به دليل درآمدهاي ارزي صادرات نفت و مشتقات آن است.

اعلام شده كه نظام ارزي در ايران شناور و مديريت شده است. يعني تقاضا و عرضه نرخ برابري را مشخص مي‌كند، اما بانك مركزي مي‌تواند در بازار ارز دخالت كرده و نوسانات آن را كنترل كند. درآمدهاي ارزي حاصل از فروش نفت نيز باعث مي‎شود كه بانك مركزي به ذخاير ارزي قابل توجهي برسد و زماني كه تقاضا براي ارز افزايش يابد، بايد از آن استفاده كند.

البته شرايطي هم وجود دارد كه تقاضا براي ارز بالا مي‌رود و حتي ذخاير بانك مركزي هم نمي تواند پاسخگوي نياز بازار باشد، در نتيجه در اين زمان نرخ ارزها به صورت جهشي بالا مي‌روند.

عوامل دخيل در روش هاي تعيين نرخ ارز

تعيين نرخ ارز بر اساس قدرت خريد از جمله روش هاي تعيين نرخ ارز اوليه است، در اين روش برابري سبد كالا را در دو كشور مبناي تعيين نرخ ارز مي دانستند، اما مشخص شده كه عوامل متعددي در تعيين نرخ ارز موثر هستند. در ادامه به برخي از مهم ترين اين عوامل در علم اقتصاد اشاره مي كنيم.

1- تراز بازارهاي خارجي

در صورتي كه صادرات نسبت به واردات افزايش يابد، قيمت ارز كاهش پيدا مي‌كند و عرضه آن افزايش مي‌يابد. اگر بر عكس اين مورد اتفاق بيافتد قيمت ارز افزايش خواهد يافت. اين موضوع اشاره به توليد ملي كشور نيز دارد. هر چه كشوري توانايي بيشتري در ارائه خدمات و كالا به ساير كشورها را داشته باشد، داراي ارز با ارزش‎‌تري خواهد بود.

2- تراز مبادله خارجي

اگر قيمت چيزي كه صادر مي‌كنيم به نسبت چيزي كه وارد مي‌كنيم، بيشتر باشد، در اين صورت قيمت ارز كاهش مي‌يابد چون براي هر مقداري از صادرات ارز بيشتري حاصل مي‌شود. براي مثال فرض كنيد كشوري 10 قلم مواد اوليه (فلز، چسب، چرم، نخ و...) را وارد مي‌كند و در مقابل تنها خودرو و كفش صادرات مي كند. چون حجم و ارزش صادرات آن بيشتر از واردات آن است،نرخ ارز كاهش مي يابد. اگر مبلغ صادرات و واردات برابر باشد، نرخ ارز تغييري نمي كند و اگر مجموع واردات بيشتر از صادرات باشد، نرخ ارز افزايش پيدا خواهد كرد.

3- شرايط سياسي

زماني كه بحران‌هاي مختلف سياسي، بي اعتمادي مردم به امور داخلي و سياستگذاري‌ها رشد پيدا كنند و منافع مردم و كشور دائم در حال تهديد باشد، نرخ ارز روند افزايشي به خود مي‌گيرد. در واقع به دليل در خطر افتادن توليدات، كاهش تقاضا براي پول داخلي، افزايش تقاضا براي پول خارجي، احتمال بسته شدن راه‌هاي مبادله وجوه معوقه خارجي و.... نرخ ارز تحت تاثير سياست هاي خارجي قرار مي‌گيرد.

4- كسري بودجه‌هاي دولت

اين مهم در كشورهاي مختلف متفاوت است. مثلاً در يك كشور پيشرفته اگر دولت اعتبارات لازم را داشته باشد با فروش اوراق قرضه نرخ بهره را بالا مي برد. اين كشورها براي خريد اوراق نيازمند پول داخلي هستند، كه اين مهم قيمت پول داخلي را افزايش مي‌دهد. اما اگر دولتي از كشورهاي ديگر دائم پول قرض كرده باشد، در اين صورت قيمت نرخ پول داخلي كاهش مي‌يابد كه به معناي كسري بودجه دولت است. در كشوري چون ايران كسري بودجه معناي متفاوتي دارد و به صورت مخرب‌تري بر نظام اقتصادي كشور تاثير مي‌گذارد.

5- نرخ تورم داخلي در مقايسه با نرخ تورم خارجي

اگر در كشوري نرخ تورم داخلي آن بالاتر از نرخ تورم خارجي باشد، اين مهم ارزش پول داخلي را كاهش مي‌دهد و باعث افزايش قيمت پول خارجي و يا ارز مي‌شود.

جمع بندي درباره روش هاي تعيين نرخ ارز

عوامل زيادي در تعيين قيمت ارز در يك كشور دخيل هستند كه با توجه به نظامي كه انتخاب كرده اند مي‌تواند نتايج متفاوتي را در خصوص قيمت ارز ايجاد كند. اما تجربه نشان داده كشورهايي كه نرخ ارز آن‌ها آزاد است، از اقتصاد قوي‌تر و با ثابت‌تري برخوردار هستند. در نهايت لازم است براي ايجاد ثبات در وضعيت مالي خود از تغييرات بازار ارز اطلاع داشته و به دنبال راهي براي جلوگيري از ضرر مالي باشيد. جهت اطلاع از بهترين روش هاي جلوگيري از ضرر مالي كليك كنيد.

سؤالات متداول در خصوص تعيين قيمت ارز

آيا بورس در تعيين قيمت ارز نقشي دارد؟

بله. بورس مستقل عمل نمي‌كند و در بحران‌هاي مختلف به دليل واكنش‌هاي هيجاني كسب و كارها و مردم، نرخ ارز تحت تاثير قرار مي‌گيرد و اين مهم روي افزايش و يا سقوط سهام شركت‌ها در بورس نيز تأثير مي‌گذارد.

منبع اصلي تعيين نرخ ارز در ايران كدام است؟

منبع اصلي تعيين قيمت بانك مركزي است كه توسط واسطه‌هاي گمنام، ارز را به صرافي‌ها عرضه مي‌كند. (براي تامين درآمد، كسري بودجه و كاهش نقدينگي).

براي دريافت مشاوره كسب و كار در ايران و ديگر كشورها جهت ارزيابي فرصت هاي سرمايه گذاري در موقعيت هاي مختلف مي‌توانيد با كارشناسان مركزمشاوره كسب و كار كاردوك از طريق شماره 09351520300 تماس بگيريد.

منبع : روش هاي تعيين نرخ ارز