تعريف پايانه صادراتي

پايانه هاي صادراتي به دو دسته كلي تقسيم مي شوند:

• پايانه صادراتي عام
• پايانه صادراتي تخصصي

پايانه‌هاي صادراتي تخصصي خدمات مربوط به صادرات يك كالاي خاص و يا يك گروه كالاي مشخص را ارائه مي‌نمايد. در حالي كه پايانه‌هاي صادراتي عام كليه كالاهاي صادراتي يك كشور را مورد پوشش قرار مي‌دهد.

در راستاي  عمل به سياست‌هاي كلي اصل 44 قانون، اجراي پايانه‌هاي صادراتي به بخش خصوصي واگذار شده است و هدف آن توسعه و بهبود فرايند صادرات با ايجاد هماهنگي و ارتباط تنگاتنگ بين نظام‌هاي توليد، توزيع و صادرات است. تمامي تعاملات دولت با بخش خصوصي و متقاضيان ايجاد پايانه صادراتي درقالب دستورالعمل حمايت از ايجاد و توسعه پايانه‌هاي صادراتي كشور در ابلاغيه شماره 11/ 100/1423 مورخ 18/9 /87 مشخص شده است.

ويژگي‌ها و امكانات پايانه هاي صادراتي

پايانه صادراتي عامل تحرك، توسعه و تضمين بازار براي ايجاد و توسعه صنايع قابل صادرات در استان‌هاي كشور مي‌باشد. در اين برهه از زمان كه به دليل مشكلات ناشي از تحريم و كاهش بودجه و اعتبارات در كشور وضعيت توليد در عرصه‌هاي مختلف صنعت، معدن و كشاورزي با نقصان مواجه و در واحدهاي توليدي ظرفيت‌هاي راكد ياخالي موجود است؛ ايجاد پايانه صادراتي مي‌تواند با توسعه بازار خارجي و استفاده از ظرفيت‌هاي پيش‌بيني شده در واحدهاي تجاري صادراتي در آن نقش اساسي را در به ظرفيت رساني واحدهاي توليدي و توسعه واحدهاي موجود و ايجاد واحدهاي جديد ايفا نمايد.

پايانه صادراتي با دارا بودن زيرساخت‌هاي تخصصي ارايه خدمات صادراتي نظير حمل و نقل، گمرك، بيمه و استاندارد موجب كاهش هزينه‌هاي پنهان و فرآيند صادرات بوده و قادر است خدمات عمومي به شرح ذيل را ارايه نمايد.

• تامين امكانات مناسب جهت استقرار دفاتر سازمان‌هاي مرتبط دولتي و تشكل‌هاي مرتبط از قبيل: گمرك، بانك، استاندارد، قرنطينه، شركت‌هاي حمل و نقل، اتاق بازرگاني، شركت‌هاي بيمه و شركت‌هاي بازرسي كننده
• تامين زيرساخت تجارت بين‌المللي با استقرار دفتر صادركنندگان داخلي و خريداران خارجي
• تامين زيرساخت‌ها وتجهيزات تخليه، بارگيري و حمل و نقل و خدمات مورد نياز صادرات كالا
• ارائه خدمات رفاهي و بهداشتي، اداري و مالي
• وجود سالن‌هاي برگزاري گردهمايي و نمايشگاه جهت نمايش، تبليغ و عرضه محصولات
• وجود امكانات جهت بسته بندي كالاهاي صادراتي
• وجود امكانات نگهداري كالاهاي فاسد شدني
• تامين امكانات واردات و ترخيص كالا جهت تامين نياز توليدكنندگان و كارخانه‌هاي داخلي به مواد اوليه و ماشين آلات

مزاياي ايجاد خدمات پايانه هاي صادراتي

• امكان دسترسي يكسان توليدكنندگان به خدمات با هزينه مناسب، كنترل و حفظ كيفيت مطلوب در محصولات جهت رعايت استانداردهاي بازارهاي صادراتي
• بهره‌گيري از خدمات مشاوره تحقيق در بازار به منظور حضور موثرتر در بازارهاي جهاني
• كارآمدي زيرساخت‌هاي لجستيكي پشتيباني كننده براي پايانه‌هاي صادراتي

خدمات جايگزين پايانه هاي صادراتي

پارك‌هاي توسعه صادرات، مناطق آزاد تجاري-صنعتي، شركتهاي مديريت صادرات واحدهاي صادراتي، مناطق پردازش صادرات، خوشه‌هاي صادراتي، بنادر خشك و ساير مدل‌هاي مشابه، با هدف توسعه صادرات و بهبود فرآيند صادرات كه مورد توجه قرار گرفته‌اند و به نوعي قادر به تمام يا بخشي از خدمات پيش‌بيني شده در پايانه‌هاي صادراتي مي‌باشند. اما پايانه صادراتي جديدترين مدل ارائه شده جهت توسعه صادرات در كشور مي‌باشد كه مورد حمايت دولت نيز است.

اهميت استراتژيك پايانه صادراتي در كشور

طبق تعريف سازمان توسعه تجارت ايران، پايانه‌هاي صادراتي با متمركز نمودن خدمات صادراتي (نظير حمل و نقل، گمرك، بيمه، استاندارد و غيره)، كاهش هزينه‌هاي پنهان فرآيند صادرات و با هدف ايجاد مزيت رقابتي براي توليدات داخلي ايجاد مي‌گردند.

با توجه به اينكه برخي از گروه‌هاي كالايي نيازمندي‌هاي خاصي در خصوص تجهيزات و خدمات صادراتي را دارا هستند؛ ايجاد پايانه‌هاي تخصصي و پايانه‌هاي عام هر دو در دستور كار دولت قرار گرفته‌اند. كالاهاي گروه پتروشيمي، كشاورزي، فلزات، سيمان، انواع كاني‌هاي غيرفلزي و البته منسوجات در زمره اقلام عمده صادرات غيرنفتي كشور قرار دارند.

ايجاد پايانه‌هاي عام به طور كلي و پايانه‌هاي تخصصي براي محصولاتي چون گل و گياه، محصولات ساختماني، محصولات كشاورزي و سنگ‌هاي تزئيني از جمله اقداماتي است كه در راستاي بهره‌گيري هر چه بيشتر از مزيت‌هاي صادراتي با همكاري بخش خصوصي در اين زمينه صورت گرفته است. ايجاد اين پايانه‌هاي صادراتي در كشور قطعاً گام مثبتي در تسهيل صادرات غيرنفتي مي‌باشد.

ويژگي هاي محل استقرار پايانه هاي صادراتي

پايانه هاي صادراتي عام به طور ويژه پتانسيل تبديل شدن به هاب‌هاي لجستيكي با رويكرد صادرات، واردات، ترانزيت و ترانشيپ در استان‌هاي مرزي و با رويكرد تامين و توزيع كالا در سطح ملي براي ساير استان‌ها را دارا هستند.

با اين رويكرد و توجه به نقش اساسي عوامل فيزيكي در كارايي پايانه‌هاي صادراتي و مفاد بند 1-4 -ذيل ماده 4 دستورالعمل حمايت از ايجاد و توسعه پايانه‌هاي صادراتي در كشور كه “مكان‌يابي صحيح و استقرار در نقاط جغرافيايي مناسب از نظر دسترسي به زيرساخت‌هاي حمل و نقل (نظير جاده‌هاي ترانزيتي، فرودگاه، بندر و خطوط راه آهن و نزديكي با مراكز اصلي توليد كالاهاي صادرات محور، همسويي با عوامل فيزيكي تاثيرگذار) از عوامل اصلي موثر در مكان‌يابي پايانه‌هاي صادراتي هستند.

دانش فني احداث پايانه صادراتي

مهم‌ترين عوامل فني دخيل در طراحي سامانه به گونه‌اي است كه استانداردهاي تكنيكال در طراحي سايت پلان و پياده‌سازي آن با ملحوظ داشتن محاسبات و معماري تمامي نيازهاي سامانه‌هاي دستگاه مستقر دولتي و نظارتي مستقر و مرتبط با صادرات پايانه و زيرساخت‌هاي مورد نياز ارايه خدمات صادرات كالا به شرح ذيل در آن رعايت شده باشد.

• خدمات حمل ونقل و ذخيره‌گذاري كالا
• زيرساخت‌هاي اقامتي، تامين سوخت و تجهيز تعميرگاه‌ها و مراكز ورزشي و تفريحي
• زيرساخت دفاتر مجتمع و شركت‌هاي صادراتي
• زيرساخت‌هاي سخت‌افراي و نرم‌افزاري سامانه‌هاي فناوري اطلاعات رهگيري كالا و وسايل حمل نقل به صورت و در حوزه اداري مالي و فني پايانه

بررسي بازار

در بررسي نيازسنجي بازار طرح با استفاده از تحليل موازنه عرضه و تقاضا ناشي از كانون‌هاي ايجاد تقاضا براساس شاخص‌هاي موثر براي خدمات پايانه‌هاي صادراتي (تقاضا) در طول پنج برنامه توسعه يعني صادرات غيرنفتي، ترانزيت كالا و توان توليد بنگاه‌هاي صنعتي كشور و بررسي آمار طرح‌هاي صنعتي در حال احداث و تطابق آن با توانمندي‌هاي ذكر شده پايانه در تامين و ارايه خدمات مورد نياز صادرات‌كنندگان و وارد كنندگان، احداث پايانه‌هاي عام صادراتي داستان‌هاي كشور جهت افزايش سهم صادرات استان‌ها و ترانزيت استان‌هاي كشور با اولويت به كشورهاي همسايه و ساير كشورهاي طرف معامله به عنوان يك ضرورت بوده و حتي منجر به ظرفيت‌سازي در كليه بخش‌هاي اقتصادي خواهد شد.

سرمايه گذاري مورد نياز براي پايانه هاي صادراتي

بر اساس مطالعات انجام شده احداث پايانه صادراتي عام در سال جاري با ظرفيت اقتصادي ارايه تمامي خدمات زيرساختي، اداري و رفاهي مورد نياز صادرات و ترانزيت كالا1012 ميليارد ريال، سرمايه نياز دارد. نرخ بازدهي  سرمايه‌گذاري بيشتر از ۳۵ درصد بوده و طي 5 سال برگشت سرمايه اوليه خود را خواهد داشت. در ادامه خلاصه‌اي از نيازمندي‌هاي احداث اين واحد ارائه شده است. بديهي است با گذشت زمان و شرايط اقتصادي بايد مطالعات پيش امكاسنجي بروز رساني شود.

مشخصات عمومي طرح

جدول سرمايه گذاري طرح

شاخص هاي مالي

نتايج  مطالعات فني ، اقتصادي و مالي

احداث پايانه صادراتي در وضعيت موجود همسو با فعاليت بازارچه‌هاي مرزي استان‌ها فعاليت‌هاي صادراتي حوزه گمركات كشور نقش تحرك‌بخش و تسهيل‌گر و كاهنده در زمان و هزينه‌هاي مترصد بر امر صادرات را خواهد داشت. اين بدين معني است كه با برآورد نمودن خواسته و نياز مشتريان (اعم از تجار، صادر كننده، توليدكننده و…) از نظر كيفي و كمي سطح انجام معاملات و ترانزيت را از طريق پايانه از كشور را افزايش خواهد داد.

توليد تشنه بازار نيز وجود چنين پايانه صادراتي را كه بتواند از ظرفيت‌هاي تجاري و تعاملات موجود در آن به نحو مطلوب در بازاريابي و معرفي محصول بهره برداري نمايد. اين فرصتي مغتنم براي خروج از ركود، توسعه و به ظرفيت‌رساني بخش‌هاي اقتصادي با محوريت توليد و فعاليت‌هاي صادرات‌گرا مي‌داند.

نتيجه قابل حصول در بخش مطالعات بازار اين‌گونه به نظر مي‌رسد كه وضعيت موجود استان‌هاي كشور در عرضه خدمات با ايجاد اين پايانه صادراتي جواب‌گوي بخشي از نياز تجار، صادركننده، توليدكننده، واردكنندگان كشور خواهد بود. اين آمار در بازاريابي‌هاي ميداني كه در حوزه‌هاي داخلي و خارجي كاملاً مشهود است.

براي دريافت مشاوره در زمينه انواع طرح ها مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره كسب و كار كاردوك از طريق شماره 02166418908 تماس بگيريد.

منبع: پايانه صادراتي