ضرورت پالايش هيدروكربن‌ها | طرح توجيهي احداث ميني پالايشگاهنفت خام

بعد از استخراج شدن نفت خام از ميادين زيرزميني، فرآيند انتقال و تصفيه آن آغاز مي شود تا بتوان محصولات مورد نياز را با ارزش افزودده  بيشتري  توليد كرد چرا كه نفت خام را به همان صورت اوليه كه مخلوطي از هيدروكربورهاي پارافيني، نفتي و آروماتيك  است را نمي‌توان استفاده كرد.

طبقه بندي فرآورده‌هاي پالايشگاهي نفت | طرح توجيهي احداث ميني پالايشگاه نفت خام

فرآورده‌هاي هر پالايشگاه را مي‌توان به سه گروه بشرح ذيل تقسيم كرد:

• فرآورده‌هاي پالايش شده اي را كه مي‌توان مستقيماً همانند بنزين و نفت گاز مصرف كرد
• فرآورده‌هاي نيمه‌تمام كه به‌عنوان پايه در مخلوط‌ هاي بعدي استفاده مي شود و بـراي بهبـود كيفيـت نيـاز بـه مـواد افزودني مختلف همانند برش‌هاي روغن پايه مورد نياز براي ساخت روان كننده ها را دارند
• فراورده‌هاي جنبي يا واسطه‌اي نظير مواد اوليه پتروشيمي

طبقه‌بندي فراورده‌هاي نفتي اصلي بر اساس افزايش جرم مولكولي  

• گازهاي سبك داراي هيدروژن و هيدروكربن‌هاي موجو در سبك سوخت صـنعتي و يا ماده اوليه پتروشيمي
• گازهاي مايع‌شده L.P.G  شامل  پروپان و بوتان و يا مخلوط آنها  كه به‌عنوان سوخت خانگي يا صنعتي  بكار مي روند
• بنزين كه به‌عنوان سوخت موتورهاي  انواع خودروها مورد استفاده  مي‌باشد.
• بنزين‌هاي مخصوص و نفتا كه به ‌عنوان حلال رنگ‌ها و حلال صنعتي در استخراج روغن‌ها و عطرها  مورد استفاده قرا مي گيرد.
• سوخت جت كه در موتورهاي واكنشي، توربين‌هاي گازي و موشك‌ها مصرف مي‌شوند.
• نفت سفيد كه بعنوان سوخت در انواع چراغ‌ها براي ايجاد روشنايي و گرمابه كار مي‌رود.
• گازوئيل يا نفت گاز كه بعنوان  سوخت موتورهاي ديزلي مصرف مي‌شود.
• نفت سوخت سبك كه به‌عنوان سوخت تأسيسات حرارتي خانگي يا تأسيسات صنعتي كم قدرت به كار مي‌رود.
• روغن‌هاي سبك كه هم به‌عنوان پايه در تركيب روغن‌هاي موتور وهم به‌عنوان روان كننـده در تجهيزات  مكانيـكي به كار مي‌رود.

• روغن‌هاي سنگين به‌عنوان پايه با گرانروي بالا در تركيب روغن‌هاي موتور وارد مي‌شود.
• روغن‌هاي سيلندر مورد استفاده در ماشين‌هاي بخار و صنايع سنگين
• پارافين‌ها و موم‌هاي مورد مصرف در عايق‌كاري الكتريكي و  محافظ هاي  مواد غذايي
• نفت سوخت‌هاي سنگين به‌عنوان سوخت تأسيسات حرارتي پـرقـدرت و سـوخت موتور ديزل‌هاي بزرگ
• آسفالت و قير مورد مصرف در جاده‌سازي و حوزه  ساختمان‌
• كك  كه به‌ عنوان سوخت صنعتي ونيز در ساخت الكترودها بكار مي رود

 انواع پالايشگاه‌هاي نفتي | طرح توجيهي احداث ميني پالايشگاه نفت خام

به‌طوركلي مي‌توان پالايشگاه‌ها را ازلحاظ تنوع محصولات توليدي به سه دسته­ زير تقسيم نمود:

1. پالايشگاه‌هاي توليد سوخت. كه متداول‌ترين نوع پالايشگاه هستند و هدف آن‌ها توليد سوخت‌هاي رايج مانند بنزين، گازوييل، گاز مايع، نفت سفيد و… است.
2. پالايشگاه‌هاي روغن‌ساز. كه محصولات توليدي آن‌ها انواع روان كننده‌هاي سبك و سنگين، قيرها هستند. اين محصولات مي‌­توانند هم به‌صورت مجزا براي توليد روغن بكار برد  و يا اينكه در ادامه­ عمليات يك پالايشگاه سوخت اين كار انجام گيرد.
3. پالايشگاه‌هاي پتروشيميايي كه علاوه بر توليد فراورده‌هاي سوختي، مواد اوليۀ واحدهاي پتروشيمي مانند آروماتيك‌ها، اتيلن، بوتادين را توليد مي­‌كننددر اين  پالايشگاه ها براي دستيابي به محصولات موردنياز، يك سري فرايندهاي فيزيكي و شيميايي انجام مي‌شود. مهم‌ترين عمليات پالايشگاهي عبارت از  تقطير نفت خام مي‌باشد كه هدف آن جداسازي نفت خام به برش‌هاي نفتي است و در ادامه فرايندهاي ديگري جهت بهبود خواص يا تغيير خواص فراورده‌هاي پالايش شده  انجام مي‌شود. ازجملۀ اين فرايندها مي‌توان به رفرمينگ و ايزومري براي افزايش عدد اكتان بنزين و فرايندهاي هيدروكراكينگ، ككينگ، اليگومري  براي توليد سوخت‌هاي سبك از فراورده‌هاي سنگين‌تر اشاره كرد

جدول فرآيندهاي فيزيكي و شيميايي و كدهاي ISIC محصولات پالايشگاهي

هدف اصلي كديشن آيسيك  فراهم كردن مجموعه‌اي از رده‌هاي فعاليتي است به‌طوري‌كه در آن بتوان موجوديت‌هاي اقتصادي را بر اساس نوع فعاليتي كه انجام مي‌دهند طبقه‌بندي كرد. وزارت صنعت، معدن و تجارت از اين طبقه‌بندي براي دسته‌بندي فعاليت‌هاي صنعتي استفاده مي‌نمايد. بر اساس سيستم طبقه‌بندي آيسيك، كد آيسيك (2320) مربوط به ساخت فراورده‌هاي نفتي تصفيه شده بوده و كدهاي فعاليت‌ها طرح به همراه فرايندهاي پالايشگاهي  به شرح ذيل ارائه گرديده است.

دانش فني و روش هاي تصفيه

بعد از استخراج  و حمل‌ونقل نفت فرآيند تصفيه روي آن انجام مي‌شود  در  نفت خام  مواد سبك مانند بنزين و مواد سنگين مانند قير كه در هم حل‌شده‌اند وجود دارد  علاوه بر ايـن مقـدار كمـي تركيبـات گوگردي، نيتروژن دار، اكسيژن‌دار و مقدار جزئي فلزات نيز در نفت خام موجود است  كه  براي استفاده لازم  است اين مواد را  از هم تفكيك كرد  بدين  لحاظ پس از شناسايي مشخصات ،تركيب ، خواص شيميايي فيزيكي فرآورده‌هاي نفتي عمليات مختلفي  همانند  روش‌هاي گوناگون تقطير، روش‌هاي فيزيكي و شيميايي تصفيه و تفكيك و روش‌هاي تغيير و تبديل مواد در واحدهاي پالايشگاهي  بر روي نفت خام با  هدف جداسازي برش‌هاي نفت خام  انجام مي شود . ازجمله اين فرايندها مي‌توان به رفرمينگ و ايزومري براي افزايش  عدد اكتان بنزين و فرايندهاي هيدروكراكينگ، ككينگ، اليگومري و… براي توليد سوخت‌هاي سبك از فراورده‌هاي سنگين‌تر اشاره كرد باشد. در ادامه پس‌ازاين فرايندها نوبت به فرايندهاي حذف آلاينده‌ها فراورده‌هاي نفتي از محيط‌زيست و كاهش آلودگي‌ها، عمليات تصفيه پساب‌ها، فرآوري گازهاي دودكش مي‌ رسد كه در واحدهاي جداگانه اي  در پالايشگاه‌ها انجام‌شده و داراي استانداردهاي صنعتي و زيست‌محيطي بسيار دقيقي هستند كه بايد تماماً اجرا شوند

تجهيزات و ماشين آلات سيستم  تصفيه روغن بازيافتي | طرح توجيهي احداث ميني پالايشگاه نفت خام

ماشين آلات و تجهيزات اصلي اين ميني پالايشگاه شامل سيستم كنترل ومانيتورينگ فرايندها ، اسكلت و استراكچر  نصب تاسيسات  و ماشين آلات ، زيرساخت ماشين‌آلات (بتن‌ريزي)  و برج هاي تصفيه ، مخازن  خوراك  و محصولات پالايشي و رسيورهاي ذخيره اوليه، پمپ هاي انتقال مواد ،كالاهاي درجريان ساخت ، افزودني ها و محصول نهايي، جايگاه تخليه بارگيري براي 4 عدد تانكر ، مبدل حرارتي ، كندانسور ، كوره سه مشعله ، ، كولينگ تاور ،هيترو مبدلهاي حرارتي وبويلر، ستون تقطير اتمسفريك ،ستون عريان كننده، برج  و ستون تقطير در خلأ ، سيستم  كنترل برق و مانيتورينگ خط توليد ، شيرآلات و تاسيسات  لوله‌كشي و  فيلترها ، كمپرسور ، مخازن پسماند، سيستم پنوماتيك وكمپرسور هواي فشرده ،  و تجهيزات  سرمايش و گرمايش و جمع آوري بخار،  عايق‌كاري حرارتي است كه امكان تهيه آنها  در داخل كشور  ميسر دارد .

بررسي نياز به فراورده‌هاي نفتي در حوزه خودروسازي در كشور

يكي از از صدها زمينه مصرف فراورده هاي پالايش نفت  سوخت وروان سازهاي مورد مصرف در خودرو هاي كشور مي باشد كه با اختصار بزار مصرف آن اشاره مي شود . كشور ما 8/1 درصد وسايل نقليه موتوري در جهان را دارا است تعداد خودروهاي كشور تا سال 1400 به بيش از 30 ميليون دستگاه رسيده است در همين سال حدود 4 ميليون موتورسيكلت نيز در درحال تردد بودند  در دنيا به ازاي هر پنج نفر يك وسيله نقليه وجود دارد ولي در سال ۱۳۹۹ تعداد خودروهاي كشور، يك وسيله نقليه به ازاي هر سه نفر است. در سال 1398 در سطح كشور 21 ميليون 778 هزار خودروي فعال و پلاك نصب‌شده بوده كه از اين تعداد، بيش از 4 ميليون و 219 هزار خودرو در  تهران  قرار داشته‌اند در همين سال از تعداد 11 ميليون و ۶۵۰ هزار دستگاه معادل ٣۵ درصد خودروهاي كشور موتورسيكلت بوده است كه يك‌پنجم آن در پايتخت قرار دارد بر اساس گزارش سالنامه بيمه شخص ثالث تا سال گذشته 36 ميليون و 600 دستگاه وسايل نقليه موتوري درحالي‌كه حركت در ايران وجود داشته درمجموع با كنار گذاشتن وسايل نقليه كشاورزي، در سطح كشور نزديك به 22 ميليون خودروي فعال و داراي پلاك نصب‌شده در كشور وجود دارد طبق آمارهاي منتشرشده وزارت صمت، در سال 1400 با افت 2.9 درصدي نسبت به سال قبل تعداد 963 هزار و 179 دستگاه خودرو توليدشده است كه از اين تعداد 868 هزار و 130 دستگاه خودرو سواري 79 هزار و 751 دستگاه وانت، تعداد 12 هزار و 382 دستگاه كاميون، كاميونت و كشنده، تعداد يك هزار و 74 دستگاه ميني‌بوس و ميدل‌باس و تعداد 674 دستگاه اتوبوس‌هاي بوده است.كه تماما بلحاظ سوخت وروان كننده هاي وابسته به محصولات پالايشگاهي هستند .

مشخصات عموي طرح | طرح توجيهي احداث ميني پالايش نفت خام

بر اساس  مطالعات انجام شده  احداث واحد پالايش  فراورهاي نفتي كوچك  مقياس  با ظرفيت ساليانه  70000تن وامكان تامين خوراك  نياز به قريب به يك هكتار زمين صنعتي را دارد. نرخ بازدهي داخلي سرمايه گذاري بيشتر از 41  درصد بوده و دوره برگشت سرمايه حدود  3 سال پيش بيني شده است محصولات حاصل از فرايند هاي  تصفيه به روش هاي اتمسفري و تقطير در خلأ  عبارتند از  نفتاي سبك   ، نفت سفيد ، ديزل ، روغن چرخ ، روغن‌پايه

ظرفيت اسمي خط توليد: 10 تن در ساعت

تعداد ساعت كاري  شيفت: 8 ساعت

تعداد شيفت كاري: 3 شيفت

تعداد روز كاري: 300 روز

راندمان كار عملي خط توليد: 8/0

متوسط معادل وزني هر ليتر روغن: 875/0 كيلوگرم

با احتساب مفروضات فوق استقرار چنين خطي توان اسمي توليد ساليانه 70000 تن را دارا بوده كه مي‌تواند توليد در سال اول  با ظرفيت 80 درصد محصولات اصلي پيش‌بيني‌شده را عملياتي نمايد.

مزاياي اجراي طرح | طرح توجيهي احداث ميني پالايشگاه نفت خام

يكي از مؤلفه هاي اصلي و تعيين كننده در مزيت نسبي اين محصولات، وفور و امكان دسترسي به مواد اوليه مي باشد از آنجائيكه مواد اوليه پالايشگاهي  بايد با موافقت شركت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي صورت پذيرد  لذا  تهيه طرح توجيهي و امكانسنجي طرح جهت كسب موافقت تامين خوراك احداث پالايشگاه  ضروري است

نتيجه مطالعات مالي و اقتصادي 

تحقيقات بازار وارايه معيارهاي محاسبه هريك از موارد برآورد سرمايه ثابت و در گردش و توضيح پيرامون  هزينه‌هاي ثابت و متغير طرح، پيش‌بيني قيمت تمام‌شده و همچنين سود ساليانه طرح  به همراه  شاخص‌هاي مالي و اقتصادي طرح با  محاسبات مالي كه از نرم‌افزار Comfar III Expert استخراج شده   وضعيت قابل قبولي  را بلحاظ مالي براي پالايش فراورده هاي نفتي  را نشان مي دهد

جهت  اخذ مجوز هاي توليد وتامين زير ساخت براساس پلان هاي مهندسي  توليد محصول  استاندارد و صادرات محور  مي توانيد در تمامي مراحل انجام كار  از زمان بررسي  ايده تا پياده سازي و زمان بهره برداري از مشاوران و كارشناسان خيره وباتجربه كاردوك كمك بگيريد.

خدمات قابل ارايه كاردوك به طرح‌ها و واحدهاي توليد كننده

براي تهيه طرح توجيهي در زمينه هاي مختلف مي توانيد با كارشناسان تماس بگيريد. از جمله خدمات مركز مشاوره كسب و كار كاردوك مي توان به موارد زير اشاره داشت :

• ارائه خدمات در انتخاب ماشين آلات، تاسيسات عمومي و طراحي سايت پلان
• تامين نيروي انساني نصب و راه اندازي ماشين آلات و تاسيات عمومي طرح توليد
• مشاوره فرمولاسيون مواد اوليه
• مشاوره اصلاح تكنواوژي، نوسازي و بازسازي واحدهاي قديمي
• مشاوره صادرات محصول با كيفيت به  كشورهاي ديگر
• تهيه طرح توجيهي و امكان سنجي طرح با استفاده از نرم افزار كامفار توسط متخصصين كارآمد مهندسي
• ثبت نام در سامانه بهين ياب و سامانه مختلف

براي دريافت مشاوره از متخصصان مركز مشاوره كسب و كار و كاريابي كاردوك جهت نوشتن طرح توجيهي مي توانيد با شماره 02166418908 تماس بگيريد.

منبع: طرح توجيهي احداث ميني پالايشگاه نفت خام